علیاصغر سیدآبادی در هم میهن نوشت: در شاهنامه زنان برجستهای نقشآفرینی کردهاند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند. برخی از زنان برجستهی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نماندهاند و از جملهی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب همخواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
چند سال پیش که شهرداری مشهد ذوقی به خرج داده بود و تصویرهایی از شاهنامه در و دیوار شهر را آراسته بودند، دستور به زدودن این تصویرها داده شد، گویی که بین این تصویرها و آنچه مشهد به آن شهره است، تقابلی وجود دارد. چندین دهه به دلیل همین تصور، توسعه و رسیدگی به آرامگاه فردوسی که یکی از بزرگترین شاعران و حکیمان ایران است، متوقف بود تا اینکه از مقامات بالاتر حکم به آبادانی آرامگاه فردوسی داده شد.
مقامات استانی و از جمله امام جمعه شال و کلاه کردند و به آرامگاه فردوسی رفتند. اگر اسم این مقامات و فردوسی را کنار هم در موتورهای جستوجوگر بنویسید و نتایج را هر چه بالا و پایین کنید، همان چند عکس را خواهید دید. با چنین پیشینهای است که سخنان آیتالله علمالهدی و استنادش به شاهنامه برای دفاع از اجبار در پوشش با واکنشهای بسیاری روبهرو شده است.
علمالهدی گفته است: مسئله حجاب نیز یکی از همین هویتهای دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ بهخصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را میتوان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید. او همچنین بهعنوان نمونه بیتی از شاهنامه خوانده است که منیژه خطاب به بیژه گفته است: منیژه منم دخت افراسیاب/برهنه ندیده تنم آفتاب
این سخن که زنان ایرانی براساس آنچه به ما رسیده، پوششی برای موی سر داشتهاند یا چیزی شبیه چادر حتی، نادرست نیست. حتی این سخن که در شاهنامهی فردوسی پاکدامنی و شرم از ویژگیهای مثبت زنان و البته مردان شمرده میشود، هم بیراه نیست، هرچند تعریف پاکدامنی در نگاه حکیم توس و امام جمعه مشهد متفاوت است، اما بیتی که آقای علمالهدی به آن ارجاع داده، ربطی به زنان ایران ندارد. افراسیاب شاه توران است و منیژه دختری تورانی است نه ایرانی. این به خودی خود ایرادی در استدلال امام جمعه به حساب نمیآید و میتواند بگوید که حکیم خصلت نیکو را حتی در دشمن ستوده است. ماجرا از اینجا جالب میشود که بدانیم این بیت را منیژه کی خوانده است و اصلاً ارتباطی به پوشش سر دارد یا نه؟
منیژه دلبستهی بیژن شاهزادهی ایرانی میشود و -به زبان امروزی- او را چیزخور کرده بیهوش به شبستان خود میآورد و همهی این اتفاقات بدون اجازهی والدین و بدون پیمان زناشویی -که از قضا در ایران باستان هم مرسوم بوده- رخ میدهد. بیژن در قصر او به هوش میآید و باقی قضایا و منیژه در چنین لحظات احساسی دربارهی اهمیت چیزی که به بیژن عرضه میکند این بیت را به زبان میآورد که تا به حال چنین بوده، اما بعدش را میتوان در شاهنامه خواند.
البته اگر مشاوران امام جمعه با شاهنامه به از این بودند که هستند، بیتهایی میتوانستند پیدا کنند که به کارشان بیاید، مثلاً آنجا که شیرین میگوید:
به سه چیز باشد زنان را بهی/ که باشند زیبای گاه مهی/ یکی آنک با شرم و با خواسته است/ که جفتش بدو خانه آراسته است/ دگر آن که فرخ پسر زاید او/ ز شوی خجسته بیافزاید او/ سه دیگر که بالا و رویش بود/ به پوشیدگی نیز مویش بود
این ابیات به روشنی از پوشیدگی موها میگوید، درحالیکه در بیت استنادی امامجمعهی مشهد، تفاوت برهنگی و نداشتن پوشش سرنادیده گرفته است. این مغالطه در سخنان بسیاری دیگر از مقامات هم دیده میشود. نداشتن پوشش سر با برهنگی هممعنا نیست. با این حال همچنان که در بیت انتخابی امام جمعه مشهد و این ابیات میبینیم هیچکدام توصیهی فردوسی نیست و سخنان شخصیتهای شاهنامه است. شاهنامه مثل هر متن کهن ادبی در کنار ارزشهای ادبی و زیباشناختی و روایی خود، مجموعهای از ارزشهای اخلاقی و اجتماعی زمانهی خود را منتقل میکند که به دنیایی دیگر تعلق دارند، چنانکه در همین بیتهای بالا پسرزا بودن جزو ارزشهایی شمرده شده است.
در شاهنامه زنان برجستهای نقشآفرینی کردهاند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند. برخی از زنان برجستهی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نماندهاند و از جملهی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب همخواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
در این میان داستان گردآفرید اگرچه متفاوت است، اما در کنشگری از روابط خصوصی پیشتر رفته و اگر روی و موی پوشیده به این خاطر است که شناخته نشود و آنجا که روی و موی گشاده به قصد فریب دشمن است:
رها شد ز بند زره موی اوی/ در افشان چو خورشید شد روی اوی/ بدانست سهراب کو دختر است/ سر و موی او از در و افسر است
درست است که فکر میکنم شاهنامه ارزشهای جهانی دیگر را منتقل میکند و چنین استناداتی به آن راه به جایی نمیبرد، اما به نظرم از قضا در شاهنامه برای صاحبان مقام و قدرت توصیههایی شایستهتر میتوان یافت، مضمونهایی که بارها تکرار شده است. یکی از این مضمونها دادگری است. دادگر در شاهنامه همصفت خداوند است که جای نام نشسته است و هم وظیفهی صاحب قدرت. فردوسی میگوید، پادشاهی که دادگر باشد، نیازی به فریادرس ندارد: کجا پادشا دادگر بود و بس/ نیازش نیاید به فریادرس
دربارهی استناد امام جمعه مشهد به شاهنامه
زنان شاهنامه الگوی مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند
علیاصغر سیدآبادی در هم میهن نوشت: در شاهنامه زنان برجستهای نقشآفرینی کردهاند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند. برخی از زنان برجستهی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نماندهاند و از جملهی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب همخواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
چند سال پیش که شهرداری مشهد ذوقی به خرج داده بود و تصویرهایی از شاهنامه در و دیوار شهر را آراسته بودند، دستور به زدودن این تصویرها داده شد، گویی که بین این تصویرها و آنچه مشهد به آن شهره است، تقابلی وجود دارد. چندین دهه به دلیل همین تصور، توسعه و رسیدگی به آرامگاه فردوسی که یکی از بزرگترین شاعران و حکیمان ایران است، متوقف بود تا اینکه از مقامات بالاتر حکم به آبادانی آرامگاه فردوسی داده شد.
مقامات استانی و از جمله امام جمعه شال و کلاه کردند و به آرامگاه فردوسی رفتند. اگر اسم این مقامات و فردوسی را کنار هم در موتورهای جستوجوگر بنویسید و نتایج را هر چه بالا و پایین کنید، همان چند عکس را خواهید دید. با چنین پیشینهای است که سخنان آیتالله علمالهدی و استنادش به شاهنامه برای دفاع از اجبار در پوشش با واکنشهای بسیاری روبهرو شده است.
علمالهدی گفته است: مسئله حجاب نیز یکی از همین هویتهای دینی و ملی است. اصلاً حجاب متعلق به فرهنگ ایران است. حتی آن زمان که هنوز اسلام وارد ایران نشده بود، حجاب فرهنگ ایرانیان بود؛ بهخصوص در تاریخ ایران باستان و انعکاس این فرهنگ را میتوان در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی دید. او همچنین بهعنوان نمونه بیتی از شاهنامه خوانده است که منیژه خطاب به بیژه گفته است: منیژه منم دخت افراسیاب/برهنه ندیده تنم آفتاب
این سخن که زنان ایرانی براساس آنچه به ما رسیده، پوششی برای موی سر داشتهاند یا چیزی شبیه چادر حتی، نادرست نیست. حتی این سخن که در شاهنامهی فردوسی پاکدامنی و شرم از ویژگیهای مثبت زنان و البته مردان شمرده میشود، هم بیراه نیست، هرچند تعریف پاکدامنی در نگاه حکیم توس و امام جمعه مشهد متفاوت است، اما بیتی که آقای علمالهدی به آن ارجاع داده، ربطی به زنان ایران ندارد. افراسیاب شاه توران است و منیژه دختری تورانی است نه ایرانی. این به خودی خود ایرادی در استدلال امام جمعه به حساب نمیآید و میتواند بگوید که حکیم خصلت نیکو را حتی در دشمن ستوده است. ماجرا از اینجا جالب میشود که بدانیم این بیت را منیژه کی خوانده است و اصلاً ارتباطی به پوشش سر دارد یا نه؟
منیژه دلبستهی بیژن شاهزادهی ایرانی میشود و -به زبان امروزی- او را چیزخور کرده بیهوش به شبستان خود میآورد و همهی این اتفاقات بدون اجازهی والدین و بدون پیمان زناشویی -که از قضا در ایران باستان هم مرسوم بوده- رخ میدهد. بیژن در قصر او به هوش میآید و باقی قضایا و منیژه در چنین لحظات احساسی دربارهی اهمیت چیزی که به بیژن عرضه میکند این بیت را به زبان میآورد که تا به حال چنین بوده، اما بعدش را میتوان در شاهنامه خواند.
البته اگر مشاوران امام جمعه با شاهنامه به از این بودند که هستند، بیتهایی میتوانستند پیدا کنند که به کارشان بیاید، مثلاً آنجا که شیرین میگوید:
به سه چیز باشد زنان را بهی/ که باشند زیبای گاه مهی/ یکی آنک با شرم و با خواسته است/ که جفتش بدو خانه آراسته است/ دگر آن که فرخ پسر زاید او/ ز شوی خجسته بیافزاید او/ سه دیگر که بالا و رویش بود/ به پوشیدگی نیز مویش بود
این ابیات به روشنی از پوشیدگی موها میگوید، درحالیکه در بیت استنادی امامجمعهی مشهد، تفاوت برهنگی و نداشتن پوشش سرنادیده گرفته است. این مغالطه در سخنان بسیاری دیگر از مقامات هم دیده میشود. نداشتن پوشش سر با برهنگی هممعنا نیست. با این حال همچنان که در بیت انتخابی امام جمعه مشهد و این ابیات میبینیم هیچکدام توصیهی فردوسی نیست و سخنان شخصیتهای شاهنامه است. شاهنامه مثل هر متن کهن ادبی در کنار ارزشهای ادبی و زیباشناختی و روایی خود، مجموعهای از ارزشهای اخلاقی و اجتماعی زمانهی خود را منتقل میکند که به دنیایی دیگر تعلق دارند، چنانکه در همین بیتهای بالا پسرزا بودن جزو ارزشهایی شمرده شده است.
در شاهنامه زنان برجستهای نقشآفرینی کردهاند که الگوی زن مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند. برخی از زنان برجستهی شاهنامه مثل منیژه در طلب معشوق در انتظار خواستاری و خواستگاری او نماندهاند و از جملهی آنان تهمینه است مادر سهراب که در شاهنامه زنی ستوده است و تنها یک شب همخواب رستم بوده است. رودابه مادر رستم نیز در راه دادن زال به قصرش از موی خویش کمندی بافته و انداخته و بعد هم که ماجرا در شاهنامه روشن است.
در این میان داستان گردآفرید اگرچه متفاوت است، اما در کنشگری از روابط خصوصی پیشتر رفته و اگر روی و موی پوشیده به این خاطر است که شناخته نشود و آنجا که روی و موی گشاده به قصد فریب دشمن است:
رها شد ز بند زره موی اوی/ در افشان چو خورشید شد روی اوی/ بدانست سهراب کو دختر است/ سر و موی او از در و افسر است
درست است که فکر میکنم شاهنامه ارزشهای جهانی دیگر را منتقل میکند و چنین استناداتی به آن راه به جایی نمیبرد، اما به نظرم از قضا در شاهنامه برای صاحبان مقام و قدرت توصیههایی شایستهتر میتوان یافت، مضمونهایی که بارها تکرار شده است. یکی از این مضمونها دادگری است. دادگر در شاهنامه همصفت خداوند است که جای نام نشسته است و هم وظیفهی صاحب قدرت. فردوسی میگوید، پادشاهی که دادگر باشد، نیازی به فریادرس ندارد: کجا پادشا دادگر بود و بس/ نیازش نیاید به فریادرس
لینک کوتاه خبر:
http://jaryaneno.ir/?p=33294
اعزام ۴۰ تیم واکنش سریع به محل وقوع سانحه
توضیحات وزیر کشور درباره حادثه فرود سخت بالگرد حامل رئیسی
مه سنگین در تصاویر پشت سر خبرنگار از محله حادثه بالگرد رئیسجمهور+ عکس
ایرنا: تیم های جست وجو به محل وقوع حادثه در ورزقان رسیدند
وقوع سانحه برای بالگرد حامل رئیسی در آذربایجان شرقی
گروههای امدادی در تلاش برای رسیدن به محل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور هستند+(فیلم)
چرا سفیر انگلیس در تهران با صادق بوقی قر داد؟
اختصاصی جریان نو / سیاست خارجی درآمد نفتی را حیف و میل می کند
۲۰ هزار واحد خالی در پرند و پردیس نتیجه ساخت و سازهای بی حساب و کتاب
علی مطهری: موافق نبودن با نظر ولی فقیه، به معنای عدم وفاداری نیست
کشف اختلاس ۱۲۰میلیاردی در بندر امام خمینی / فرد اختلاسگر به کانادا مهاجرت کرد؟
پزشکیان: مردم با ۱۰ میلیون حقوق نمیتوانند زندگی کنند
زنان شاهنامه الگوی مطلوب امام جمعه مشهد نمیتوانند باشند
کلاهبرداری از خانواده شهدا و جانبازان / دریافت غرامت جنگی از عراق توسط یک شرکت خصوصی نه دولت
روابط عمومی مجلس: تیراندازی در خیابان مجاهدین اسلام ارتباطی به مجلس نداشت و به هیچکس آسیبی وارد نشد
موشکهای بالستیک، کروز و هایپرسونیک چه تفاوتی با هم دارند؟
حذف سامانه یکپارچه و بازگشت لاتاری ثبتنام خودرو/ دارندگان پلاک فعال هم میتوانند شرکت کنند؟
چگونه داعش تضعیف شده عملیات تروریستی انجام میدهد؟
عملکرد مجلس یازدهم خوب نبود و نمره قبولی نمی گیرد/ کاری برای معیشت مردم نکرد
تحصن نادران در صحن علنی مجلس (+عکس)
ردپای احمدی نژاد در واگذاری باغ ازگل
خبر مهم مجلس از افزایش حقوق کارمندان و بازنشستگان در سال ۱۴۰۳
دفاع تمام قد پناهیان از دیدار تتلو با رئیسی
هشدار وزارت بهداشت: آذرماه اوج بروز آنفلوآنزا است
موج مهاجرت اینبار سراغ خلبانها رفت/دردسر جدید برای ایرلاینهای ایرانی
جبهه پایداری از کجا تامین مالی می شود؟
ماجرای واردات روغنهای آلوده چیست؟ / تخلف محرز سازمان غذا و دارو +سند
نان در نانوایی است! / ماهی ۳۰۰ میلیون در جیب نانواییهای معروف
یارانه فروردینماه این دهکها واریز شد
۶۰ سال کار کنید خانه ۸۰ متری بخرید / نرخ مسکن سر به فلک کشید
رئیسی راهی وزارت نفت شد/ شایعه استعفا و خانه نشینی وزیر نفت پایان می یابد؟
عضو خبرگان: در کمیسیونهای خبرگان در مورد قائم مقام رهبری دارند کار میکنند
تلفات سیل؛ نتیجه سالها توسعه نامتوازن و ناسالم /نقطه امن زیستی در کشور باقی نگذاشتهایم
پرواز قیمت مرغ در ۲ سال / ۱۹ هزار تومان شد ۸۰ هزار!
تجاوز به زنان، جنایت جدید صهیونیستها در غزه
خداحافظی میرهاشم موسوی با تامین اجتماعی/ ایروان مسعودی اصل مدیرعامل تامین اجتماعی می شود
رونمایی از کالسکههای تاریخی ایران / از ترور ناصرالدینشاه تا تاجگذاری محمدرضا شاه
دولت محترم ادعاهای متعارض دارد/ مدعی رشد اقتصادی است اما برای بهبود حقوق کارگران یاد تورم میافتد
نتایج ضعیف کار دست فوتبال ایران داد/سهمیههای باشگاهی در آسیا کاهش یافت
رونمایی از یک نامه قدیمی در سالگرد درگذشت تختی (عکس)
عباس عبدی؛ پیکان غیر پاسخگویی رهبران قدرتمند به سمت خودشان است
وحید تاج با تنبورنوازان طرز به ارسباران میرود
تحصن نادران در صحن علنی مجلس (+عکس)
زمان دقیق واریز سود سهام عدالت مشخص شد + جزئیات
نتایج «آزمون آموزگاری» اعلام شد/ مراحل سنجش، ارزیابی تکمیلی و گزینش
آزار ۸ پسر نوجوان توسط مربی فوتبال/ فیلمهای سیاه در دست پلیس
بارزانی در مراسم شهدای کرمان شرکت کرد+عکس
محسن هاشمی: حسن روحانی نمی تواند جای آیت الله هاشمی را پر کند/ وقت آن است که ناطق و خاتمی و سیدحسن خمینی به میدان بیایند
مشاهده نادر «شبح جنگل» در حال شکار در روز(فیلم)
مراقب کلاهبرداران باشید/هشدار مهم درباره اینترنت رایگان دولت
اولین تصاویر لوئیز فیگو اسطوره رئال مادرید در تهران+ (عکس)
روحانی : صندوق رأی یعنی نه به دیکتاتوری / رأی ما باید رأی به تغییر و تحول باشد
زیدآبادی: روزی میرسد که افرادی با ۲۰ رأی اعضای خانواده، نماینده تهران شوند
داماد خانواده خون به پا کرد/ قتل سه تن از اعضای فامیل
هنگام خرید طلا به فروشنده کدملی بدهیم یا نه؟
سعید محمد: یکی از مشکلات قالیباف را هر فردی داشت، صد باره حذف یا برکنار میشد
خبر ازدواج با دختر شیرازی این کنسرت را بهم ریخت(فیلم)
نحوه استقبال روسها از ابراهیم رییسی در مسکو (فیلم)
آقای «آقاخانی» چرا فصل پنجم سریالتان داستان ندارد؟
مازوت ۲ نوع است؛ مازوت دولت روحانی و مازوت دولت خدمتگزار
دومین روز تعطیل هفته شنبه است یا پنجشنبه؟
وزیر کشاورزی رئیسی به ۳ سال حبس محکوم شد + حکم دادگاه
موج مهاجرت به قنادان رسید/ افت ۴۰ درصدی تولید شیرینی!
تیپ صابر ابر در جشنواره برلین!(عکس)
مجلس با تعطیلی شنبهها موافقت کرد
بازار وارد فاز صعودی شد/ ورود سکه به کانال جدید
تصویر روز:
عظیمترین مجسمههای جهان در سال ۲۰۲۴ / ارتفاع بزرگترین مجسمههای دنیا چقدر است + عکس
اعزام ۴۰ تیم واکنش سریع به محل وقوع سانحه
توضیحات وزیر کشور درباره حادثه فرود سخت بالگرد حامل رئیسی
مه سنگین در تصاویر پشت سر خبرنگار از محله حادثه بالگرد رئیسجمهور+ عکس
ایرنا: تیم های جست وجو به محل وقوع حادثه در ورزقان رسیدند
وقوع سانحه برای بالگرد حامل رئیسی در آذربایجان شرقی
گروههای امدادی در تلاش برای رسیدن به محل سانحه بالگرد حامل رئیس جمهور هستند+(فیلم)