احیای قتلگاه‌های مخوف کودکان بلوچ!

به گزارش جریان نو، محمد بلوچ‌زهی در روزنامه اعتماد نوشت: بی‌گمان پیامدهای سیل اخیرِ بلوچستان با فروکش کردن سطح روان‌آب‌ها، رفع آبگرفتی منازل سیل‌زدگان، بازگشایی راه‌های مواصلاتی و مسیرهای مسدود شده، اسکان اضطراری، رفع نیازهای موقت و مایحتاج ضروری حادثه‌دیدگان کاهش نخواهد یافت بلکه در پساسیل نیز محیط و شرایط محیطی ناامن خواهد بود و مخاطره‌آمیز برای افراد سیل‌زده، خاصه برای کودکان و خردسالان. در مدیریت چند دهه اخیر سیل و مناطق سیل‌زده بلوچستان اکتفای بیش از پیش به اقدامات پیش‌پا افتاده و کوتاه‌مدتی چون موارد یاد شده بالا و تنزل سطح نیازهای اساسی و عمیق حادثه‌دیدگان راه را برای وقوع هر چه شدیدتر این رخداد طبیعی در آینده‌ای نزدیک بسیار هموار نموده و تبعات آن را مصیبت‌بار.  همواره رفع این‌چنین اقدامات ظاهری و سطحی پایانی بر کاهش آلام آسیب‌دیدگان و نرمالیزه نمودن زیست مناطق حادثه‌دیده تلقی شده که همین نوع نگاه سبب گردیده تا به پساسیل و ناامن بودن شرایط محیطی زیست‌مندان به‌ ویژه در اقلیم و جغرافیای متلاطم و پرمخاطره بلوچستان توجهی شایسته‌ نشود و تمرکزی بایسته‌.

یکی از مهم‌ترین مخاطرات پساسیل در بلوچستان که همواره ضربات بسیار مهلکی به زیست بومیان مناطق مختلف و جغرافیای پرتلاطم این سامان وارده ساخته آبگیری برکه‌ها و گودال‌های فصلی یا به عبارتی محلی‌تر آن احیای «هوتک»هایی است که طی سال‌های اخیر به قتلگاه‌هایی مخوف برای کودکان معصوم بلوچستان بدل گردیده‌اند و متاسفانه عدم توجه ریشه‌ای و تأمل در چیستی و چرایی وقوع مرگ‌های سریالی کودکان در «هوتک»ها سبب گشته تا این رخداد تراژدیک طی سال‌های اخیر روندی  روبه رشد به خود بگیرد.

همچنین وقوع چنین مرگ‌های سریالی تا جایی پیش رفته که اکنون روالی معمول و عادی به خود گرفته و نیز دیگر برای هر سه ضلع مثلث بازدارنده این حوادث یعنی خانواده‌های قربانیان، مسوولان و متولیان امر و همین‌طور جامعه و کنشگران پذیرفته شده است و قابل هضم و حال دیگر مرگ یک «کودک» در «هوتک» دغدغه هیچ گروه‌ و طیفی نیست و این‌گونه حوادث تلخ و ناگوار همواره در لابه‌لای رخدادهای مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و غیره گم خواهد ماند و نهان! به هر روی تجربه نشان داده است که در سال‌های پربارش بلوچستان تجمع آب‌های سطحی و طغیان رودخانه‌ها منجر به احیای هوتک‌ها و شکل‌گیری حوضچه‌ها و برکه‌های طبیعی در بستر رودخانه‌ها خواهد شد و در پی آن آمار مرگ‌ و میر کودکان و نوجوانان بلوچ با افزایش دمای هوا بالاتر خواهد رفت با این توضیح که پس از روبه ‌گرمی گراییدن هوا نیاز این کودکان به آب بیشتر شده و همین امر سبب تشدید مرگ‌های سریالی ناشی از غرق شدن «کودکان» در «هوتک»ها خواهد گردید. باید توجه داشت که هر ساله همزمان با فرا رسیدن فصل فراغت از تحصیل علی‌الخصوص اکنون با پیش‌‌ رو بودن تعطیلات نوروزی چنین مکان‌های پرآبی به محلی بدل خواهد گشت برای بازی و سرگرمی سرخوشانه کودکان و نوجوانان بلوچ و آغازی دوباره برای افزایش مرگ ‌و میرهای ناشی از غرق شدن «کودک»ها در «هوتک»ها.

برای بررسی ریشه‌ای چنین رخداد تراژدیک، شوم و ویرانگری در بلوچستان لازم نیست به جای دوری رفت و گره کوری را گشود و بر نقاط مبهم و تاریک حادثه نوری تاباند .همین ‌که رونق چنین مکان‌هایی در فصولی از سال که کودکان از درس و مدرسه فراغت پیدا خواهند نمود خود گویای این است که نبود نه کمبودِ فضاهای تفریحی و سرگرمی برای کودکان در روستاها و حتی شهرهای مختلف بلوچستان سبب گشته تا آنان نیازهای پرنمودن اوقات فراغت خویش و خلأهای فرهنگی موجود در منطقه را با آبتنی در حوضچه‌ها و برکه‌های طبیعی پرآب و نیز گِل‌بازی در کنار «هوتک»ها مرتفع سازند.

در سال‌های گذشته با افزایش شمار مرگ‌ و ‌میرهای ناشی از غرق شدن کودکان در هوتک‌ها و حوضچه‌ها و برکه‌های طبیعی بستر رودها برخی از موسسات خیریه برای کاهش چنین رخداد مرگ‌باری اقدام به فنس‌کشی برخی از هوتک‌ها در منطقه بزرگ دشتیاری نمودند که بی‌تردید نه تنها این‌گونه اقدامات منجر به کاهش موارد مرگ و میر نخواهد شد بلکه با حصار طبیعت بر اکوسیستم موجود و حیات جاری طبیعی منطقه دست‌اندازی نموده و مداخله که خود در آینده‌ای نزدیک به زایش چالش‌ها و ناهنجاری‌های تازه‌ای خواهد انجامید. از سوی دیگر زیستگاه طبیعی «گاندوها» یا همان تمساح‌های پوزه‌کوتاه بلوچستان که بزرگ‌ترین و غول‌پیکرترین خزندگان ایران محسوب می‌شوند حوضچه‌ها و برکه‌های طبیعی در بستر رودهایی است که سوای رفع نیازهای آبی مردمان منطقه از قبیل شرب، شست‌وشو و استحمام همواره این مکان‌ها به محلی برای بازی و تفریح و سرگرمی کودکان‌ و ‌نوجوانان بلوچستان تبدیل شده‌اند.  حال این اشتراک منافع زیستمندان در بهره‌وری و استفاده مشاع از حوضچه‌ها و برکه‌های پرآب موجود در بستر رودخانه‌ها تعارضات و عارضه‌های بسیاری را برای ایشان ازجمله جمعیت میزبان «گاندو»ها به همراه داشته و در این میان به‌ طور معمول کودکان ‌و نوجوانان بیشترین قربانیان این منازعات زیستی بوده‌اند.

مرگ، قطع عضو و ناقص‌سازی حوادثی بوده است که تاکنون حین بازی و استحمام کودکان در برکه‌ها بر اثر حمله گاندوها به‌ صورت مداوم اتفاق افتاده که متاسفانه همچنان نیز ادامه دارد.  حال در چنین وضعیت و موقعیتی که تکلیف مسوولان و نهادهای متولی امر مشخص است و عملکرد و دستاوردهای ثمربخش‌شان نیز در این باره هویدا، اگر تمرکز موسسات، خیریه‌ها، سازمان‌های مردم نهاد و نیز کسانی‌که به عنوان فعال مدنی و اجتماعی برای کمک به مناطق سیل‌زده بلوچستان آستین بالا زده‌اند به جای توزیع فقر احداث مکان‌های کم‌هزینه تفریحی و سرگرمی از قبیل پارک‌های بازی، خانه‌های سرگرمی، دایر نمودن مراکز کوچک فرهنگی روستایی، احداث زمین‌های فوتبال و مجموعه‌های ورزشی کوچک، راه‌اندازی کتابخانه‌ها و مراکز خلاق استعدادیابی باشد بی‌تردید این‌گونه اقدامات آب سردی خواهد بود بر آتش جانسوز مرگ‌های سریالی کودکان و نوجوانان بلوچ در هوتک‌ها و برکه‌ها.