بهمن آرمان ، اقتصاددان در گفت و گو با « جریان نو » با اشاره به محدودیت های اقتصاد ایران در بازار جهانی تجارت اظهار داشت: برای حضور جدی در داد و ستد بین المللی باید در قدم اول تکلیف را مشخص کنیم که آیا می خواهیم با دنیا تجارت کنیم یا نه؟ اگر نمی خواهیم که کرکره را پایین بکشیم و برویم کنار! اما اگر دنبال این هستیم بر اساس منافع متقابل با کشورهای جهان تجارت داشته باشیم، بنابراین باید شرایط لازم حضور در عرصه اقتصاد جهانی را بدون هیچ چون و چرایی بپذیریم.
یکی از اصلی ترین شروط چیزی جز این نیست که سیستم بانکی کشور باید بتواند با سیستم بانکی کشورِ هدف ارتباط برقرار کند تا بتوانیم با جامعه جهانی تعامل داشته باشیم. این در حالی است که به دلیل تحریم ها و البته خود تحریمی بانک های درجه یک و درجه ۲ جهانی و حتی سیستم بانکی چین با بانک مرکزی ایران کار نمی کنند. یعنی وقتی با FATF را نمی پذیریم، بانک های جهانی عملاً امکان داد و ستد را با ما ندارند و برای ما چاره ای جز روی آوردن به اقتصاد چمدانی نمی ماند تا در نتیجه اش این باشد که ایران به لحاظ اقتصادی تقریباً از همه کشورهای منطقه عقب بیفتد.
تحلیلگر اقتصادی در ادامه گفت: در حالی که بر اساس سند چشم اندازی که سال ۱۳۸۴ نوشته شده بود و قرار بود اقتصاد اول منطقه باشیم در ۲ سال مانده به موعد سند چشم انداز ۲۰ ساله، نه تنها شاگرد اول منطقه نشدیم بلکه فاصله مان با همسایه ها بیشتر هم شده است. تاًکید می کنم، باید تکلیف خودمان را مشخص کنیم، آیا می خواهیم با دنیا و حتی با کشورهای منطقه تجارت کنیم یا نه؟ بیش از ۵ سال است که نرخ تورم بالای ۴۰ درصد است. تعداد کشورهایی که تورم شان به این عدد رسیده است به اندازه انگشتان یک دست هم نمی رسد که تورم فزاینده دلیلی جز بسته بودن اقتصاد در ایران ندارد.
او افزود: هیچ کس مخالف رابطه اقتصادی با چین نیست. اما آقایان برای بهره وری بیشتر از عربستان یاد بگیرند. دولت سعودی در آنِ واحد که قرارداد صدها میلیارد دلاری با چینی ها منعقد می کند، رابطه اش با جهان غرب از جمله آمریکا را قطع نکرده است. یعنی سعی کرده توازن برقرار کند. ما در حالی غرب ستیزی را آرمان و ارزش می دانیم که رابطه اقتصادی با کشورهای غربی و خصوصاً آمریکا به نفع مان است و تاًثیر بسیار زیادی در گره گشایی اقتصادی خواهد داشت. در واقع مشکل این است، خیلی از تصمیم گیران ایران به دلیل عدم درک لازم متوجه اهمیت رابطه تجاری با غرب نیستند و همچنان می خواهند اقتصاد را با شعار جلو ببرند. البته رابطه با غرب به هیچ وجه به معنی از بین بردن روابط با کشورهای شرقی نیست. مثلاً رابطه با روسیه که همسایه مهم شمالی ایران است، قطعاً امری ضروری به نظر می رسد.
این چهره تاًکید کرد: اقتصاد در ایران به سیاست موازنه منفی نیاز مبرمی دارد. با این توضیح که در سیاست موازنه منفی نه دنبال مسلط بودن باشیم و نه زیر سلطه برویم و خط قرمزی جز مصالح ملی و منفعت ملت ایران نداشته باشیم. لذا ارتباط با چین و روسیه ایرادی ندارد، اما باید این را لحاظ کنیم که ارتباط با همه دنیا برای گره گشایی از اقتصاد لازم است. مخصوصاٌ رابطه با غرب که تکنولوژی به مراتب بالاتری دارند. اگر امروز دنبال نرخ رشد بالا در اقتصاد هستیم، نیاز به بهره وری داریم و برای اینکه بهره وری بالا برود، تکنولوژی قطعاً لازم تر از هر لازمی است.
آرمان درباره ذهنیت منفی جامعه ایرانی در رابطه با خرید و فروش با چین گفت: واقعیت این است چین فقط به جیب خود نگاه می کند و بس! وقتی ایران برای ورود به بازار جهانی محدودیت زیادی دارد، هزینه مبادله در اقتصاد به خودیِ خود زیاد می شود. به این معنی که چینی ها چون می دانند چاره ای جز معامله با آنها نداریم هر چه در چنته دارند را به ما تحمیل می کنند. به طوریکه کالاهای چینی که به ایران می آیند، با کالاهایی که به ژاپن، اروپا یا آمریکا صادر می کنند به لحاظ کیفیت زمین تا آسمان فرق دارند. در واقع چینی ها محصولات بنجل شان را به ما می فروشند. همچنین وقتی قدرت انتخاب ما محدود به یکی دو کشور می شود، چین سوءاستفاده می کند. یعنی چه؟ مثلاً بانک های چینی برای اینکه برای ایران ۱۰۰ دلار گشایش اعتبار داشته باشند، ۲۰ دلار اضافه بر سازمان دریافت می کنند که نرخ بسیار بالایی در سرانه سالانه به شمار می رود.
وی توضیح داد: به عنوان کسی که از هرگونه انحصار در اقتصاد مخالفم، حالا چه انحصار دولتی، چه انحصار خصوصی و چه انحصار خصولتی باشد. در رابطه های خارجی هم محصور کردن اقتصاد به نفع انحصارگر است. امروز خودِ مقامات اعلام کرده اند که بابت خرید نفت به چین سالانه میلیاردها دلار به چین تخفیف می دهیم تا از این طریق بتوانیم در موقعیت تحریم صادرات نفتی داشته باشیم. نتیجه گیری این است، باید متوجه منافع ملی شویم و در چارچوب آن حرکت کرده و تصمیم گیری کنیم و به شدت با خودتحریمی مقابله کنیم.
بهمن آرمان در پایان گفت: وقتی رابطه با جهان مخدوش می شود، چین به عنوان یکی از معدود گزینه ها برای واردات و صادرات بدل می شود که خب! این حالت به چینی ها این فرصت را می دهد که بخواهند به اشکال مختلف سوءاستفاده کنند.
