وزیر خارجه پیشین ایران با انتقاد شدید از رویکرد اروپا گفت: درباره اینکه توقع داشتیم اروپا اینستکس را بتواند راه‌اندازی کند، اشتباه می‌کردیم به‌خاطر اینکه اروپا اصلا حوزه رقابت خود با آمریکا را در موضوعات تجاری و مالی تعریف نکرده است.
به گزارش جریان نو ، «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلای ایران روز دوشنبه در نخستین کنفرانس بین‌المللی مطالعات اروپا و آمریکا که در دانشگاه تهران برگزار شد، به موضوعات مختلفی از جمله روابط ایران و اروپا پرداخت.
ظریف در ابتدای این نشست گفت که «مطالعه اروپا و آمریکا یک موضوع بسیار مهم برای جمهوری اسلامی ایران است که یک نقش قابل توجهی در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی دارد و باید بداند با دو بازیگر عمده صحنه جهانی رابطه خود را چگونه تنظیم کند».
او با بیان اینکه «مشکل اساسی در جهان کنونی، مشکل شناختی است»، گفت: ما از نقص شناختی و از کاستی شناختی رنج می‌بریم. غربی‌ها هم در مورد ایران و جهان غیرغربی شناخت درستی ندارند و این شناخت غلط باعث شده که داوری‌های اشتباهی را داشته باشند و بر اساس این داوری‌ها، سیاست‌های غلطی را دنبال کنند که نتایج آن را امروز می‌بینیم.
ظریف گفت: اروپا با بازی هنجاری وارد این رقابت شد یعنی اروپا از مزیت نسبی خود استفاده کرد. اروپایی‌ها یاد گرفته‌اند که چطور با هم زندگی کنند. اروپایی‌ها یاد گرفتند بعد از جنگ جهانی دوم که زندگی آن‌ها بر اساس معامله، تعامل، انعطاف و رسیدن به راه‌حل‌های مشترک باشد، البته با همسایگی خودشان. اجماع‌سازی را بلد هستند و مبنای هنجارسازی، اجماع‌سازی است یعنی شما اگر بگویید «این است و جز این نیست، هیچ‌کس در جامعه بین المللی دور شما جمع نمی‌شود».
او با اشاره به موضوع هسته‌ای ایران گفت: شما قضیه هسته‌ای را نگاه کنید. تا سال ۲۰۰۵ که رئیس‌جمهور ایران آقای دکتر احمدی‌نژاد آن مسیر را شروع کرد، اروپایی‌ها در برابر آمریکا ایستاده بودند. آمریکا سال ۲۰۰۴ قصد داشت ایران را از شورای حکام به شورای امنیت ببرد. اروپایی‌ها با همکاری ایران می‌خواستند پرونده ایران را در شورای حکام هم ببندند. ببینید دو گرایش متضاد؛ تا زمانی که ما با اروپا کار می‌کردیم و آمریکا در برابر اروپا بود، یعنی دوره اول بوش پسر؛ در دوره دوم بوش پسر آمریکایی‌ها متوجه شدند که نمی‌توانند بدون اروپا در صحنه جهانی کار کنند. چندجانبه‌گرایی از اوباما شروع نشد، از دوره دوم بوش پسر شروع شد، یعنی در واقع گزارش بیکر همیلتون بود که پایه چندجانبه گرایی را در آمریکا گذاشت و اینکه نیروی مستقل نظامی برای آمریکا و کشورگشایی کاری نمی‌تواند انجام دهد.
ظریف همچنین گفت: اروپایی‌ها در دوره اول هسته‌ای و تا زمانی که با آمریکا نبودند و در برابر آمریکا بودند، آمریکا شکست می‌خورد. آمریکایی‌ها در شورای حکام و هم در مقابل سه کشور اروپایی، چهار کشور درست کرده بود و همیشه شکست می‌خوردند که شامل آمریکا، ژاپن و استرالیا و کانادا بودند. این چهار کشور همیشه شکست خوردند تا تا وقتی که اروپا و آمریکا همراه شدند.
وزیر خارجه ایران با بیان اینکه «متاسفانه ایران در دوره‌های مختلف تبدیل به یک پُل برای ایجاد همراهی بین اروپا و آمریکا و حتی اعضای دائم شورای امنیت شده است»، گفت: در قطعنامه ۵۹۸ ما این پل را در اوج جنگ سرد ایجاد کردیم، در بحث هسته‌ای در سال ۲۰۰۳ این پل را ایجاد کردیم، به‌رغم اینکه آن زمان آمریکایی‌ها به سیب زمینی سرخ کرده نمی‌گفتند “فرنچ فرایز” می‌گفتند “فریدوم فرایز”، به خاطر اینکه آنقدر با فرانسوی‌ها بد شده بودند، ولی ما پل را ایجاد کردیم که نه تنها اروپا به آمریکا نزدیک شد بلکه حتی روسیه و چین هم به آمریکا در موضوع هسته‌ای نزدیک شدند.
او در ادامه تصریح کرد: در سال ۲۰۱۷ و دوره اول آقای ترامپ، دوباره ما دیدیم اروپایی‌ها در مقابل آمریکایی‌ها ایستادند. آمریکایی‌ها دو بار ۱۳ به دو در شورای امنیت شکست خوردند و ۱۱۰ به ۱۰ در مجمع عمومی شکست خوردند. ما سیاست خوبی اتخاذ کردیم بود ولی سیاست ما در این خوب بود که توانسته بودیم متوجه شویم اروپایی‌ها چه مزیت نسبی دارند. درباره اینکه توقع داشتیم اروپا اینستکس را بتواند راه‌اندازی کند، اشتباه می‌کردیم به‌خاطر اینکه اروپا اصلا حوزه رقابت خود را آن‌جا تعریف نکرده است. ما از کشورها می‌خواهیم در جایی که برای خود رقابت تعریف نکردند، رقابت کنند. اروپا حوزه رقابت خود با آمریکا را در اقتصاد تعریف نکرده، در امنیت تعریف نکرده و کمی هم سعی کرد در حوزه امنیت دست و پا بزند که ایالات متحده با قربانی کردن اوکراین، اروپا را در برابر روسیه قرار داد و یک بار دیگر نیاز امنیتی اروپا را به آمریکا ثابت کرد. اینکه با اوکراین هم چه‌کار می‌کند، بحث دیگری است.
دیپلمات پیشین ایران در ادامه گفت: این موضوع خیلی بامزه است. ما با ایرباس قرارداد هواپیما بستیم که ۵۰۰ صفحه شد، چراکه این‌ها از ترس آمریکایی‌ها مجبور بودند شرط و شروط بگنجانند. ما با بوئینگ قرارداد امضا کردیم که ۸۰ صفحه است. یعنی اروپایی‌ها در واقع این مزیت هنجاری خود را با فکر اینکه هر کاری که آمریکایی‌ها می‌کنند درست است، باعث شدند که از دست بدهند.
وزیر خارجه پیشین ایران گفت: هر وقت ما به اروپایی‌ها می‌گفتیم “شما برجام اجرا نمی‌کنید”، می‌گفتند “شما، ما را محاکمه می‌کنید”. گویی فقط اروپا اجازه دارد دیگران را محاکمه کند. لودریان، وزیر خارجه فرانسه بارها به من گفت “تو اینجا ما را محاکمه می‌کنی”. (گفتم) “بله محاکمه می‌کنم، چرا فقط تو من را محاکمه کنی؟!” این اتفاق هر دفعه افتاده، اروپایی‌ها اعتراض کردند. من به شورای امنیت رفتم و روز اول که قصد داشتیم مذاکرات را شروع کنیم گفتم که “ما تحریم‌های شما را قبول نداریم و قطعنامه‌های شما را قبول نداریم”. وزیر خارجه فرانسه گفت “چه رویی داری تو، آمدی در اتاق شورای امنیت و می‌گویی ما تحریم‌های شما را قبول نداریم”. گفتم “نه‌تنها تحریم‌های شما را قبول نداریم، بلکه معتقدیم شما باید محاکمه شوید چون شما بودید که (به صدام) موشک و هواپیما و تانک دادید. لذا اینجا شما اینجا نیستید ما را محکوم کنید، این دو طرفه است”.
منبع: ایسنا
